بررسی مقایسه ای طرحواره های ناسازگار اولیه و کیفیت زندگی در افراد دیالیزی و سالم

بررسی مقایسه ای طرحواره های ناسازگار اولیه و کیفیت زندگی در افراد دیالیزی و سالم

فرمت فایل : docx

حجم : 102

صفحات : 119

گروه : روانشناسی و علوم تربیتی

توضیحات محصول :

پایان نامه کارشناسی ارشد

 

بررسی مقایسه ای طرحواره های ناسازگار اولیه و کیفیت زندگی در افراد دیالیزی و سالم

 

مقدمه

بیماریهای مزمن کلیوی از جمله بیماری هایی هستند که نه تنها سلامت جسمی بلکه ابعاد دیگر سلامتی را نیز به مخاطره می اندازند، از این رو، برنامه ریزی جامع برای این بیماران اجتناب ناپذیر می  می نماید. این بیماران در طیف وسیعی از مشکلات قرار می گیرند که شامل مشکلات جسمی،  روانی، اقتصادی و اجتماعی می شود که در مجموع  کیفیت زندگی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. ( علی طیبی 1388) دفع مواد زاید،  تنظیم دقیق مایعات و ترکیبات شیمیایی، ترشح برخی از هورمون ها و فعال نمودن ویتامین D از جمله فعالیت های کلیه ها در بدن هستند. اما زمانی که در اثر بیماری های مختلف بیش از 95% منبع کلیه تخریب شود، تجمع سموم در بدن به حدی می رسد که ادامه­ی حیات بدون استفاده از دیالیز یا پیوند کلیه مقدور نخواهد بود. ( کاجباف زاده 1983)

از موضوعاتی که می توان آنرا در مورد بیماران دیالیزی مورد بررسی قرار داد،  دو مفهوم کیفیت زندگی وابسته به سلامت و طرحواره های ناسازگار اولیه است چه بسا دیالیز بتواند تاثیرات مخربی در کیفیت زندگی افراد بر جا گذاشته و همچنین طرحواره های ناسازگار اولیه آنها را فعال کند. بنابراین بررسی این موضوعات می تواند مفید باشد. بنابر تعریف سازمان بهداشت جهانی کیفیت  زندگی درک افراد از موقعیت خود در زندگی از نظر فرهنگ، سیستم ارزشی که در آن زندگی می کنند، اهداف، انتظارات، استانداردها و اولویت هایشان است. پس موضوعی کاملاً ذهنی بوده و توسط دیگران قابل مشاهده نیست و بر درک افراد از جنبه های مختلف زندگی استوار است (بونومی، پاتریک و بوشنل[1]، 2000، 1 سازمان جهانی بهداشت 1996) کیفیت زندگی معیار مهمی است که اثر بخشی مراقبت های بهداشتی، سطح سلامتی و حس خوب زیستن را نشان داده و پیش بینی وقوع مرگ و میر و میزان بستری بیمار در بیمارستان را میسر می سازد با توجه به اینکه کیفیت زندگی ممکن است تحت تاثیر تغییرات کلینیکی ناشی از بیماری و عوارض مربوط به آن قرار گیرد، کسب اطلاعات در این زمینه می تواند در شناسایی بیماران در معرض خطر مفید واقع شود کاهش کیفیت زندگی در بیماران دیالیز در زمینه­ی  فعالیت های روزانه توانایی فرد را کاهش دهد, باعث از دست دادن شغل و تبعیض های شغلی شود و موجب وابستگی فرد به دیگران و کاهش اعتماد به نفس شود و موجب اضطراب، افسردگی، خستگی، پرخاشگری و اختلالات عصبی و هورمونی بیمار شود (رامبدی 1387).

اختلالات روانپزشکی در بیماران دیالیزی تا 55 درصد گزارش شده است. مشکلات روحی و روانی موجب کاهش کیفیت زندگی بیمار مبتلا به نارسایی کلیه می شود (شریف 1386) کیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری های مزمن با ویژگی های فردی آنها ارتباط دارد و در حقیقت مهارت های سازگاری افراد در موقعیت های مختلف زندگی، به آنچه که قبلاً درباره کنترل خود آموخته اند، بستگی دارد. از این رو، پاسخ های آنها در رویارویی با شرایط گوناگون زندگی متفاوت است. بیماری های فیزیکی از موقعیت هایی هستند که برای پاسخ ها تاثیر دارند (طیبی و همکاران، 1389). یکی از مهمترین مولفه های نظریه­ی شناختی اختلالات روانی ناشی از بیماری های جسمی،  طرحواره ها هستند.

فرض بر این است که طرحواره ها در نتیجه ارتباط متقابل بین عواملی بیولوژیک و محیط دوران کودکی شکل می گیرند.

طرحواره های ناسازگار اولیه یعنی موضوعات ثابت و دراز مدتی که در دوران کودکی به وجود            می آیند به زندگی بزرگسالی راه می یابد و تا حد زیادی ناکارآمدند، این طرحواره ها الگوهایی برای پردازش تجارب بعدی محسوب می شوند طرحواره های نازسازگار اولیه برای اثبات یا تایید تجارب کودکی عمل می کنند و به نشانه های بالینی نظیر اضطراب، افسردگی و اختلالات شخصیت، تنهایی به دلیل روابط بین فردی مخرب و سوء مصرف الکل و مواد مخدر، پر اشتهایی یا زخم معده منجر می شوند (گرین هاوس، کولنیزو شاو، 2003؛ سلیگمن، شولمن و ترایون، 2007). پردازش طرحواره ای به راحتی و بدون اینکه نیازمند توجه از سوی بیمار باشد صورت می گیرند و حالتی خود آیند دارد (صاحبی، حمیدپور، 1383) طرحواره های ناسازگار اولیه در تعامل خلق و خوی فطری کودک با تجارب ناکارآمد او با والدین، خواهر و برادرها، همسالان در طی سال های اولیه زندگی بوجود می آیند( دیده روشن 1388). یانگ (1999) بر این باور است که طرحواره ای ناسازگار در افراد به تجربه رویدادهایی منفی در زندگی منجر می شود و حضور چنین رویدادهایی در زندگی شخص باعث احساس فشار روانی بیش از حد می شود. کسانی که از طرحواره های ناسازگار به طور افراطی استفاده می کنند، تحت تاثیر حوادث منفی زندگی قرار می گیرند (مک کالوگ، بلا، کیل پاتریک و جانسون، 2001).

رایکر بوئر و دی یو (2009) بیان داشته اند که طرحواره ای یکسانی در سنین کودکی وجود دارد و افرادی که از طرحواره ای سازگار استفاده می نمایند، توانایی بهتری برای مقابله فشار روانی داشته و زمانی که در زندگی با حادثه ای فشارزا مواجه می شوند، کمتر احتمال دارد که دچار مشکلات روانی شوند.

نظر رامستد (2001) بر این است که چگونگی فایق آمدن افراد بر حوادث منفی زندگی ممکن است در کیفیت زندگی آنها نقش موثری داشته باشد. چنین افرادی حوادث منفی زندگی را از حوادث مثبت جدا کرده و توجهشان را بر حوادث مثبت متمرکز می کنند.

با توجه به این که تاکید اغلب مطالعات انجام شده در ایران بر شیوع مشکلات روانی بیماران دیالیزی مخصوصا به صورت اضطراب و افسردگی بوده و همچنین با توجه به تاثیرات دیالیز بر عملکرد جسمانی،  روانی و تاثیر آن بر کیفیت زندگی و سیر بیماری و فراوانی این بیماری در جامعه ما و با نظر به اینکه در رابطه با طرحواره های ناسازگار اولیه بیماران دیالیز و کیفیت زندگی آنها در جامعه ما به صورت محدود بررسی شده است هدف این پژوهش این است که تلاش می شود تا ضمن شناسایی طرحواره ها ناسازگار اولیه بیماران دیالیزی به شناسایی و مطالعه تاثیر آن بر جنبه های مختلف کیفیت زندگی و مقایسه­ی این نتایج با افراد سالم انجام شود.

بیان مسئله:

بیشتر بیماری‌ها مخصوصا انواع مزمن و ناتوان‌کننده پیامدهای روانپزشکی متعددی دارند. به همین دلیل بروز اختلال روانپزشکی بدنبال ایجاد بیماری‌های جسمی شایع است. دیالیز و نارسایی کلیه از جمله علل جسمی محسوب می‌شوند. (کاپلان و سادوک،1998). نارسایی کلیه تخریب پیش‌رونده و برگشت ناپذیر عملکرد کلیوی است که در آن توانایی بدن در حفظ سوخت‌و‌ساز و تعادل آب و الکترلیتها از بین رفته و در نتیجه اورمی ایجاد می‌گردد (طباطبایی و همکاران، 1379).

در بیماران دیالیزی اختلال خواب، تنش و اضطراب و درماندگی آموخته شده و احساس عدم کنترل بر سلامت خود بسیار شایع است (لطفی و موسوی،1387). بیمار دیالیزی مجبور است هر هفته 2 تا 3 نوبت و در هر نوبت چندین ساعت از زندگی خود را وصل به دستگاه بگذراند که این محدودیت‌ها شرایط زندگی این بیماران را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد (لیندکویست و کارلسون[2]،2000).

افسردگی، حساسیت بین فردی، افکار پارانوئید، شکایت‌های جسمانی، افکار وسواسی و اجباری، اضطراب، روان‌پریشی، پرخاشگری و ترس مرضی از جمله اختلالات روانپزشکی شایع در بیماران دیالیزی است (الهی و رمضانی،1374). افسردگی در 50% موارد و اختلال اضطراب در 30% موارد مشاهده شده است (اگنوا و ماراکینیو[3]،1977).

 

---

[1]- Bonomi A, patric, and Bushnell

[2]. Lindquist & Carlsson

[3] .Aghanwa & Marakinyo

 

قیمت محصول : 20000 تومان